Motrat - Tregim

         Roland Beqiraj

         Motrat

  

Të ulura në kanape, pranë zjarrit që vlonte në sobën e sapo lyer me varak, dy motrat po pinin kafenë në heshtje duke e patur secila mendjen gjetiu. Duhej edhe një orë e dyzet minuta që ato të shkonin tek apartamenti i plakës Kristinë, e cila kohët e fundit ishte bërë e njohur në kiromanci *.

 Alma ndezi TV- në. Në ekran u shfaqën dy lojtarë keçi që e shanin njëri – tjetrin me fjalor të zhargonit.

- Nuk i shikoj dot këta bastardë. Gjej ndonjë stacion tjetër, le të jetë edhe muzikor,  - thotë Marta, katër vjet më e madhe se e motra.

          - Është rrëzuar antena.

          Marta bëri një shenjë mospërfillëse me dorë si për të thënë se në këtë shtëpi gjithçka është rrënuar keq, më keq se fasada e mureve të jashtme. Këto janë vogëlsira përpara rrënimit të madh të shpirtit, mendoi.

          Alma kërkoi lejë për të tymosur një cigare. Marta nuk e duronte dot tymin e duhanit, por nuk e kundërshtoi , madje tentoi të ndizte vetë.

          - E di se çfarë m'u kujtua në këto momente? Enri kur të lutej ta ndizje cigaren vetëm se e pinte ai. Korbë, si bëheshe atëherë, tamam si e çmendur. Me nervat e tua unë shkrihesha gazit.

 Marta psherëtiu thellë dhe shikimin e hodhi përballë, ku qëndronte e varur fotografia e familjes. Familja ka qenë e madhe, dëgjohej e kollitura e burrave, zërat e grave, të qarat e fëmijëve, por tashmë nuk mbeti asnjë. Ato i donin të gjithë ata që s' janë më, përveç njërit, njerkun të cilin e urrenin.

          ''Tani ka mbetur vetëm kjo godinë gjysmë e rrënuar me fasadë të rënë dhe trarë të ngrënë nga mola, si dhe dy gra pa burra'', tha me vete Marta, teksa sytë i hidhte nga fotografia e Enrit, që qëndronte krahë fotografisë së madhe të familjes.

          Alma duke vështruar tinëz sytë e hirtë të së motrës, që dalë nga dalë po lëngëzoheshin nga lotët, i thotë:

          - Marta ti do të bëje mirë të lidheshe me dikë. Nuk do ta shtysh dot jetën kështu, një ditë do të çmendesh nga kujtimet. Kur të mos jesh e zonja të bësh asgjë, atëherë do të kuptosh se sa absurd ka qenë ky vendimi yt.

          - Përse nuk mendon ti për ndonjë lidhje serioze?

          - Unë të kam thënë se nuk të lë vetëm.

          - Kështu më bën të vuaj më shumë.

          - Pastaj unë kam edhe Tonin, këtë vit ai mbush gjashtë vjet dhe më duhet të mendoj seriozisht për të. . . kurse ti. . .

          - Çfarë unë? Qenka më serioze të martohet një vejushe se sa një grua e braktisur siç je ti.

          - Pse jo, ti nuk do ta ngrysësh jetën kështu. Pas vetes nuk ke njeri dhe nuk ke asnjë detyrim.

          - Unë e kam dashur shumë Enrin.

          - Nuk je ti fajtore për vdekjen e tij.

          - E di.

          - Atëherë përse vazhdon të jetosh kështu, që atëherë kanë kaluar dy vjet.

          - Kurse unë e përjetoj si të ketë dy javë.

          - Këtu qëndron e keqja. Violetës nuk i ka mbushur një vit që i ka vdekur Kristoja dhe ka gjetur një alamet djali. I pashë dje bashkë. Dukej alamet hamshori.

          - Violeta është kurvë. Edhe kur e kishte Kriston gjallë ia dridhte

          - Çfarë komedie ka qenë!Disa muaj përpara se të vdiste, i ndjeri Kristo erdhi dhe takoi gjyshin tonë. Ishte i dehur katrani me bojë. I thotë: Ore Gjergj dua të them një diçka që më mundon prej disa kohësh, por nuk dua të më keqkuptosh. Kam ardhur të më japësh një mendje si burri - burrit. Pas shpine kam dëgjuar disa llafe sikur Leta ime ma dredh me një mësues fiskulture. Dhe kjo nuk është gjë e lehtë. Për një burrë është gjëja më e rëndë që mund të ketë në këtë botë. Mendo si rëndohet shpirti i burrit, bëhet shkëmb dhe nuk i hyn në sy asgjë. Dhe unë u bëra si i çmendur. . . . . Si për të provuar çmendurinë time, unë me këto bija mendsh ia thashë Letës ato që kisha dëgjuar sa andej këtej. Si u bë ajo!E çmendur, vërtet si e çmendur o vëlla! Dhe e di se çfarë më tha? Nëse ti beson se është kështu, unë do të vras veten!Dhe e bën ajo Gjergj. Kur dëgjova gjithë ç’doli nga goja e saj ndërrova mendje dhe i thashë vetes: - Mos i beso të gjitha këto fjalë që flasin bota. '' - Je i bindur ? - I tha gjyshi. Dhe Kristoja i shkretë me atë budallëkun e vetë , tundi kokën në shenjë pohimi. - Atëherë gjyshi me atë ironinë e tij që të luante nga mentë, i thotë: - Për ty e mirë është Leta! Kristoja i shkretë, të cilit i kishte kaluar miu nën mustaqe kushedi sa herë, tundi kokën. “Atëherë mos kërko asgjë më shumë - i thotë gjyshi“. Oh çfarë gallate ka qenë. . . por të paktën Zoti u tregua i mëshirshëm me të shkretin Kristo, iku pa ditur dhe pa parë asgjë me sytë e tij.

 Marta nuk foli.

          - Por ti mos u mërzit moj Martë, unë të dua shumë, prandaj nuk të shoh dot të vuash. Vërtet jeta duket se është e shkurtër, por kur je e vetmuar bëhet një shekull i mërzitshëm.

 Kjo bisedë Martën kishte filluar ta nervozonte. Cigarja digjej në taketuke, kurse filxhani i kafesë qëndronte i përmbysur si në një natyrë të qetë. Ajo e kishte hedhur shikimin tej kangjellave të oborrit, ku poshtë rrapit të vjetër disa pleq po luanin kushedi se çfarë loje me letra. Më pas shihte edhe gjethet e vjeshtës që era i hidhte sa në njërën anë të trotuarit, në anën tjetër. Skeletet e pemëve i krahasoi me veten. Iu krijua një lloj pështjellimi kur mendoi se në vjeshtë pemët iu ngjajnë vejushave. Mundohej që mendjen ta hidhte gjetiu, por nuk mundej. Para saj shfaqej fytyra e zvetënuar e Enrit. Ai dukej shumë më i zbehtë se portreti i tij që qëndronte i varur në mur. I fanitej sikur vëzhgonte çdo veprim të saj, madje sikur ishte në gjendje të depërtonte deri tek ato ç'ka bluante ajo në kokë.

          * * *    

          Pesë vjet që kishte jetuar me Enrin, ajo vazhdonte t'i konsideronte si vitet më të bukur te jetës së saj. Jeta bashkëshortore ia kishte sfumuar kohët e rinisë së zymtë. Harroi brengat e adoleshencës dhe ato ditë të mbushura plot me skena të dhunshme. Njohjen me Enrin e krahasoi me një dhuratë që ta lëshon në dorë Zoti vetë. Ky shpërblim do ta largonte njëherë e përgjithmonë nga harbutëria e njerkut, i cili e rrihte nënën e saj kur ishte edhe ajo e pranishme. E ëma për të shpëtuar nga ai ferr që e çoi veten, gjeti një zgjedhje për të jetuar në jetën e përjetshme. Të paktën kështu u shkruante vajzave në letrën e lamtumirës, atë mesnatë të 23 dhjetorit, kur piu ilaçin e minjve. Pas vdekjes së nënës u largua nga shtëpia edhe njerku. Ai shkoi në një kantier në veri të vendit. Edhe vdekjen e tij, Marta e mësoi aksidentalisht nga një mik i familjes. ''Nuk është e vërtetë që vdiq aksidentalisht, atë e vranë. Të nesërmen e asaj dite ai do të thirrej për të dëshmuar në gjykatë për një vjedhje që ishte bërë në kantier''. Por për Martën kjo nuk kishte asnjë rëndësi. Ajo këtë lajm e dëgjoi me ftohtësi.

 Njeriun që ajo e qau me gjithë shpirt ishte gjyshi. Atë mbrëmje tetori, Marta priste që të kthehej Enri nga puna dhe të dy të shkonin në kinema. Alma mbërriti me vrap pesë minuta përpara fillimit të filmit, ku iu tha se gjyshi kishte rënë në gjendje të fikti. Por kur ata mbërritën, Gjergji kishte dhënë frymën e fundit. Ai vdiq tre ditë pasi Marta me Enrin festuan tre vjetorin e martesës. I ngazëllyer që pas kaq vitesh, siç u shpreh ai, në këtë shtëpi po binte era dashuri, piu pa kriter verë të kuqe. Edhe kur mbërriti mjeku, trupi i Gjergjit kishte filluar të ftohej. Ai i tha Enrit se shkaku i vdekjes ishte tensioni i lartë arterial.

 Marta qau shumë atë ditë kur përcolli për në banesën e fundit gjyshin, por kishte Enrin, njeriun që ajo do të mbështetej për të ardhmen. Dashuria për të ishte edhe eliksiri i fatit të saj. Ajo e shihte botën nga ia cep i strehës së tyre dhe parajsën e kishte imagjinuar nga ëndrrat e stërholluara për të. Enrin e dashuronte deri në amshim. Ishte kjo lloj ndjenje që brenda saj ishte e mbrujtur edhe me një farë ankthi nga frika se mos dikush ia rrëmbente. Diagnostikimi i Enrit se vuante nga luçemia ishte edhe kumti i zi i kësaj dashurie amshuese.

 * * *

           Me të motrën ndodhte ndryshe. Alma kishte filluar të luante me jetën brenda një tabloje njerëzore të krijuar keq. Ajo mundohej të gjente gjithfarë lloj variacionesh për të kënaqur shijet. Mundohej me lloj- lloj formash të harronte të kaluarën e saj, e cila meqë kishte patur fatin të ishte e vogël, nuk kishte lënë shumë gjurmë.

 Ende pa i mbushur të shtatëmbëdhjetat, për njëzet ditë jetoi e fshehur në një qytet të jugut, në thellësi të bregdetit jonian me një poet bohem dhjetë vjet më të madh.

          Në vend sapo kishin ndodhur ndryshimet politike dhe si rrufe u përhap lajmi nga fqinjët, se Almën e kishin marrë për ta trafikuar në Greqi. Por kur ajo u kthye ditën e njëzet e një, si të ishte kthyer nga ndonjë ekskursion, gjithë shend e verë u struk në prehrin e gjyshit, kurse si çamarroke iu hodh në qafë edhe të motrës.

          Enri u mundua disa net me radhë t' i shpjegojë Almës se rruga që ajo kishte nisur ishte larg asaj çfarë thuhej për sistemin e ri. Në fund të moralizimeve, Alma i premtoi se do të mundohej të ishte më e pjekur në veprimet e saj.

 Por papjekuria e saj vazhdoi edhe pas përfundimit të shkollës së mesme të gjuhëve të huaja. Anëtare e zjarrtë e një grupi hipi - sh ajo krijoi lidhje gjysmake më një rroker. Fillimisht iku pas tij si fanse ne një turne pesëmbëdhjetë ditor. Ditën e pestë, i shkruan të motrës nga Durrësi se qëndroi për të bërë «muajin e mjaltit» me rrokerin Martin.

 Marta duke e njohur mirë të motrën i thotë Enrit se nuk duhet të merret seriozisht kjo lidhje. - ''Dashuritë e saj zgjatin sa një lejë e zakonshme me të dielat brenda'' - shtoi arsyetimin e saj Marta. Por pas dy javësh mori sërisht një letër tjetër nga e motra. Alma i shkruante se Zoti, të cilin kohët e fundit kishte filluar ta besonte nga kontaktet me një grup protestantësh, nuk kishte vonuar t'i jepte shpërblimin : - rrokeri i saj kishte vendosur të jetonte në Kryeqytet dhe kishte plane ambicioze. Pas çdo letre Alma nuk harronte t'i dërgonte të motrës edhe copëza gazetash të prera që ta njihte edhe atë me legjendat e muzikës, ku më i preferuari mbetej natyrisht Jim Morrisoni. Me një post scriptum i lutej të motrës që së bashku me Enrin të vendosnin një orë e më parë të shkëputeshin nga provinca.

 Marta vazhdonte të ishte skeptike për optimizmin e të motrës. Ajo vazhdonte t'i thoshte Enrit se nuk do të vononte ajo ditë kur Almën ta mundojë zhgënjimi i radhës. Dhe nuk vonoi që Alma u kthye në shtëpi. Martës nuk i interesonin justifikimet e saj, të cilat bënte sikur i besonte, se Alma ishte kthyer vetëm sa të lindte foshnjën, pasi Martini kishte shkuar të punonte në Itali. Alma priti më kot telefonatë nga vendi i Apenineve. Ajo qante nga inati që e kishte braktisur një njeri që nuk kishte një dysh në xhep.

* * *

 Marta vazhdonte të shihte nga dritarja. Katër pleqtë ishin larguar ndoshta për të drekuar dhe nëpër stola kishin mbetur vetëm copat e pikerinave të kartonit, që pleqtë i përdornin të mos u ftoheshin prapanicat. Vetëm disa metra larg trungut të rrapit të moçëm, pranë disa stolave, qëndronte dikush që Marta nuk ia shihte fytyrën. Tjetri kishte kthyer shpinën nga dritaret e godinës dhe bënte ec e jake të shkurtra. Mundohej që kohën ta vriste duke shfletuar edhe një gazetë mesa dukej sportive, të cilën e shfletonte në këmbë.

 Alma afrohet pranë të motrës dhe e pyet nëse do të hante drekë.

          -  Jo,  - u përgjigj shkurt ajo pa e kthyer kokën.

          - Ka kohë që nuk e kam parë atë djalin që vinte rrinte poshtë dritares tonë,  - thotë Alma duke vendosur buzën në gaz, por që ishte e sigurt që nuk e shihte e motra.

          Marta përsëri nuk foli.

          - Jam e bindur që ai rrinte aty për ty, prandaj edhe shikonte nga dritarja jonë.

          - Mua nuk më kujtohet asgjë.  - ia ktheu pa qejf Marta.

          - Megjithatë kjo nuk do të thotë se ai ka mbetur jashtë vëmendjes tënde.

          Marta kthen në mënyrë nervoze kokën nga e motra dhe ia kthen:

          - Me të vërtetë që je shumë e keqe. Dëgjo ! Me mua duhet të sillesh ndryshe dhe jo si me ato shoqet e tua. . . Mos më detyro të prish edhe gojën. Nuk kam as dëshirën më të vogël që të bëj fjalë me ty.

          - Çfarë do të më thuash? Që më pëlqejnë burrat!

          - Alma të lutem. . . mos më ngacmo më tej.

 Fytyra e Martës kishte marrë një ngjyrë të purpurt si e atyre adoleshenteve që skuqen kur ju propozon ndonjë djalë. Që të mos e vinte re e motra shikimin e hodhi sërish tej dritares. Pa që moti ishte vrenjtur dhe retë e zeza mbizotëronin në qiellin gri. Në zymtësinë e motit ajo u mundua të sillte ndërmend tiparet e atij burri, i cili për dy javë rresht vinte dhe zinte vend poshtë dritares së tyre. Pasi qëndronte aty jo pak, por për gati një orë, merrte ngadalë rrugën që të çonte në spitalin e qytetit. Por në momente mërzie Marta nuk mund t'i veçonte tiparet e tij. Ato i përziheshin me tiparet e fytyrës së hequr të Enrit.

          - Jam e sigurt që ai rrinte për ty,  - tha përsëri Alma.

 Këtë radhë zëri i saj ishte më i vendosur dhe iu lut të motrës që ta falte nëse ishte mërzitur me të. Marta bëri një lëvizje pohuese me kokë, por nuk donte të fliste. Ajo nuk donte kurrë se si që të grindej me të motrën, por me kalimin e ditëve ajo bëhej më tepër nervoze. Sa herë që sillte ndërmend të shoqin, shpërthime të befasishme e bënin që të grindje me të gjithë që kishte për rreth. Dhe natyrisht që riskun më të madh të shpërthimeve të saj e hiqte e motra. Alma nuk e merrte guximin t'i rekomandonte qetësues, pasi e dinte shumë mirë se si do të sillej me të. Ajo e dinte se t'i rekomandoje Martës një diçka të tillë, do të thoshte të armiqësoheshe me të. Edhe vdekjen e të shoqit nuk donte t'ia përmendje. Ajo jetonte me të edhe pas vdekjes, veç me çrregullime shpirtërore të dukshme. Ishin këto që nuk e linin të mendonte për të ardhmen.

          - Marta që ai rrinte për ty, nuk ka Zot të më ndryshojë mendjen, por tani kam filluar të dyshoj edhe për ty. . . nuk të besoj të jesh treguar kaq mospërfillëse sa ç'hiqesh.

          - Alma. . . ! – I tërheq vëmendjen Marta.

          - Ti je një grua e lakmueshme.

          - Po ia fut kot, – tha Marta, por nuk ishte në gjendje të vazhdonte më tej bisedën e nisur.

          Iu kujtua ajo natë e ftohtë Janari, kur ato fjetën bashkë në një shtrat. Ishte Alma që iu lut të motrës që të vinte në shtratin e saj, pasi e kishte trupin akull. Ajo natë e 11 Janarit kishte qenë nata e parë që ato flinin bashkë, por me sa dukej edhe e fundit. I fanitej sikur duart e ftohta të së motrës vazhdonin ta ngacmonin nëpër vende të fshehta, sikur gishtat e saj hollakë e ngacmonin aq shumë saqë e detyronte atë të përpëlitej në vetvete derisa të ndjente atë djegien e zakonshme në fund të barkut. Ajo nuk ishte në gjendje ta veçonte nëse ajo natë ishte torturë kënaqësie apo mundimi. Nuk e dinte, por gjithsesi e kishte herë pas herë një lloj tundimi që nuk e linte të qetë. Një dëshirë e brendshme i thoshte ta provonte përsëri. Por Alma nuk ia kishte përsëritur të njëjtën kërkesë edhe në net të tjera të ftohta.

          Marta kthen kokën nga Alma. Ajo kishte shkuar pranë sobës dhe po përgatiste çajin.

          -  E do me limon? - Pyeti ajo.

          -  Jo,  - tha Marta

 Marta pushtoi me sy ekranin njëzet e dy polësh të TV- së. Sapo kishte filluar seriali i një telenovele që ajo e kishte ndjekur që nga seria e parë. Kishte kaluar më se një vit dhe personazhet kishin pësuar ndryshime në jetën e tyre gjatë zhvillimit të fabulës. Madje dy personazhet kryesorë pas ndarjeve dhe ribashkimeve kishin vendosur të divorcoheshin edhe zyrtarisht. Konflikti kishte mbetur tek disa seanca gjyqësore, ku burri akuzohet se kishte paguar një vrasës që të zhdukte gruan tradhtare, vetëm që t'i merrte aksionet në një ndërmarrje të nxjerrjes së naftës. Kurse me vejushën e telenovelës, fati ishte treguar më i mëshirshëm. Pas disa dështimeve edhe ajo kishte mundur të gjente dashurinë e re.

 Alma vendosi mbi sipërfaqen e mermertë të tryezës filxhanët e çajit dhe për të mos shkëputur Martën nga fundi i serialit , fillon të rrufisë çajin në heshtje. Ajo hodhi sytë nga ora dhe priste me padurim të largohej nga ambienti i zvetënuar i shtëpisë. Retë e zeza e zhytën dhomën në gjysmë errësirë. Alma ngrihet për të mënjanuar perdet e rënda të dokut.

          -  Ah, O Zot! Marta erdhi përsëri ai djali. Eja ta shikosh.

          -  Çfarë të shikoj?

          -  Ka ardhur përsëri ai burri.

          -  Mos u bëj budallaqe. Le të vijë.

          -  Eja ta shikosh si është veshur, tamam si bos.

          -  Ti je trapushkë.

          -  Eja të shikosh se kush është trapushe.

 Motrat ishin pushtuar si krejt pa pritur nga një dozë e shfrenuar humori.

           - Eja ta shikosh, është bërë alamet burri. Tamam si për një propozim dashurie,  - thotë Alma e cila kishte marrë më tepër zemër.

 Marta zuri vend pranë të motrës. Ajo vë re se ishte i njëjti person që ajo kishte parë disa momente më parë. Nuk veçonte dot tiparet e burrit që kishte parë përpara një jave dhe të atij që kishte përballë. Gjithçka ishte shkrirë dhe ishte bërë një. Sytë e tij të vegjël i dukej sikur përçonin tej për tej xhamat e dritareve dhe vinin deri tek ajo duke parë diçka me shumë edhe brenda rrobave të saj të zisë. I erdhi turp nga ato që mendoi.

           - Është momenti që ta provokojmë,  - tha Alma

           - Si ta provokojmë?! - Zëri i Martës doli i mekur. Por më pas shtoi e vendosur - Përse çfarë u bëra unë, mos jam vallë ndonjë rrospi që mezi pret të bjerë në burrë?!

 Të dyja në ato momente ndiheshin nervoze. Nuk ishin në gjendje as të këshillonin njëra - tjetrën si të vepronin. Burri hap çadrën për t'u mbrojtur nga shiu që filloi të binte.

           - Duhet ta provojmë se s' bën - tha përsëri e vendosur Alma.

           - Si ta provojmë?

          - Ne do të shkojmë tek Kristina. Shumë mirë! Do të kalojmë pranë tij. Unë do të hiqem sikur kam harruar diçka e ti do të mbetesh vetëm

 Marta nuk foli.

           - Edhe këtë rrugë nuk e pranon?

  - Se si më duket.

           - Qenke bërë tuhafe krejt.

 Marta doli nga dhoma. Alma nuk e kuptoi nëse ajo e kishte pranuar variantin e propozuar. Nëse Marta kishte pranuar, për Almën kjo do të thoshte liri dhe duhej të mendonte për veten. Ajo mendoi se Marta kishte pasur më shumë fat me burrat. Alma po fillonte të shkonte larg me planet e saj; duhej të gjente një zgjidhje edhe për të birin. Mendimi i parë që i lindi ishte ta strehonte në ndonjë kolegj ku të kishte mundësi për t'u shkolluar. E kredhur në këto plane, ajo nuk e kishte vënë re që burri i kishte humbur nga sytë. Hap me të shpejtë dritaren dhe shikon në të dyja anët e rrugës. Atë sikur e kishte përpirë dheu. Alma humbi menjëherë durimin dhe filloi të shante veten që nuk ishte treguar e vëmendshme. Burri u rishfaq vetëm disa çaste më vonë. Por krahë tij qëndronte duke iu varur në sup një vajzë hollake brune. Alma njohu fqinjën e tyre Sonjën. Kur mbylli kanatet e dritares, e shahu duke e cilësuar atë si skile. Nga korridori thërret Martën.

  -  Marta nga ke hyrë.

  - Erdha,  - dëgjoi zërin e të motrës nga dhoma e garderobës.

  - Ti kishte të drejtë Marta, nuk ishte ai që mendonim ne. Do të vish ti tek Kristina?

  - Jo.

  - Si të duash, unë po iki. Po erdhi Toni dhe të bëri numra për ushqimin, shqepe në dru dhe mos i bli asgjë tjetër.

  - Mirë.

  - Unë s'besoj se do të kthehem sonte.Tonit i thuaj se do të qëndroj nga teto Athinaja.